W historii żywienia w pewnym momencie pojawiła się potrzeba podawania chorym pokarmu w innym stanie niż stały. Płynna dieta wymagała nie tylko pomysłowości opiekujących się chorym, ale również odpowiedniej wiedzy. W starożytnym Rzymie zaczęto już stosować specjalne, srebrne rurki do podawania płynnego pokarmu. Egipcjanie przygotowywali posiłki na bazie płynów składających się z chleba, mleka oraz wina.
W okresie, kiedy medycyna prężnie się rozwijała, czyli w XIX wieku, pierwszy raz pojawiły się w literaturze opisy wytwarzania pierwszych metod zastosowania zarówno gastronomii, jak i jejunostomii odżywczych. Przeważnie wyglądało to w ten sposób, że po okresie hospitalizacji chory wracał do domu, gdzie podawano mu do przetoki roztarte mieszanki bulionu i warzy, do których dodawano także cukier lub mleko. Pierwsze próby tego rodzaju żywienia, najczęściej dotyczyły pacjentów, którzy mieli niedrożny przełyk lub cierpieli na nowotwory układu pokarmowego. Oczywiście, jak można było się domyślać jakość takich posiłków była bardzo niska, a same powikłania bardzo często doprowadzały do pogorszenia jakości stanu chorego, a nawet zgonu.
Czym jest żywienie dojelitowe i jakie są wskazania do jego zastosowania?
Jeżeli chodzi o definicję żywienie dojelitowe (eng. enternal nutrition) zwane również żywieniem drogą przewodu pokarmowego jest odżywianiem za pomocą płynnych diet, które wytwarzane są przemysłowo. Skład płynnych posiłków jest dokładnie dopasowany do rodzaju zaburzeń chorego, jego potrzeb i możliwości. Żywieniem doustnym, zgodnie ze standardami Polskiego Towarzystwa Pozajelitowego i Dojelitowego, jest podawanie pokarmów drogą doustną, natomiast żywieniem dojelitowym jest podawanie diet przemysłowych inną drogą niż doustna. Jeżeli chodzi o wskazania, które przekonują do zastosowania żywienia dojelitowego, należy m.in. wymienić: zapalenie trzustki wraz z powikłaniami, chorzy z rozległymi oparzeniami, powikłania pooperacyjne różnego typu, niedożywienie związane z brakiem łaknienia lub zaburzeniami mechanicznymi, choroba Leśniewskiego- Crohna, przewlekła niewydolność wątroby lub nerek, zespół jelita krótkiego. Nieco inaczej sprawa przedstawia się w przypadku chorych karmionych dojelitowo w warunkach domowych, tutaj przede wszystkim będą to osoby, które nie są w stanie odpowiednio odżywiać się doustnie, natomiast kolejne odcinki przewodu pokarmowego mogą być wykorzystane w procesie żywienia. Najczęściej żywienie dojelitowe w warunkach domowych dotyczy pacjentów, którzy mają niedrożny górny odcinek przewodu pokarmowego lub występują u nich zaburzenia połykania. Jeżeli chodzi o wskazania żywienia dojelitowego w warunkach domowych to dotyczą one przede wszystkim chorych, którzy nie mogą w wystarczającym zakresie odżywiać się drogą doustną, możliwe jest natomiast wykorzystanie dalszych odcinków przewodu pokarmowego. Są to głównie chorzy z zaburzeniami połykania lub niedrożnością w górnym odcinku przewodu pokarmowego, których żywienie drogą przewodu pokarmowego jest możliwe pod warunkiem uzyskania dostępu do sprawnego odcinka przewodu pokarmowego. Wśród wielu pacjentów występuje dysfagia neurogenna czyli szeroko pojęte zaburzenia połykania oraz transportowania żywienia pomiędzy jamą ustną, a dalszymi docinkami układu pokarmowego. Przyczynami dysfagii neurogennej wymienia się m.in. chorobę Parkinsona, polineuropatie, stwardnienie rozsiane, mózgowe porażenie dziecięce.
Sprawdź produkty Vitaltabs https://vitaltabs.pl/produkt/amigdalina-kapsulki/
Przeciwskazania i proces podawania pokarmu
Jeżeli chodzi o przeciwwskazania do wytworzenia przezskórnej gastronomii endoskopowej można je podzielić na bezwzględne oraz względne. Jeżeli chodzi o pierwszą grupę na pewno będą to m.in.: niestabilność hemodynamiczna, zaburzenia krzepnięcia, jadłowstręt, przerzuty nowotworowe do otrzewnej, stan po gastrektomii. W drugiej grupie znajdują się m.in. takie przeciwwskazania jak: dializa otrzewnowa, stan po częściowej resekcji żołądka, znaczne żylaki żołądka czy znaczna otyłość. Żywienie dojelitowe wymaga odpowiedniego dostępu do samego przewodu pokarmowego. Musi ono nie tylko być „drogą” dla pokarmu w czasie długotrwałego stosowania diety, ale również nie obciążać pacjenta. Sam proces podawania pokarmów w procesie żywienia dojelitowego, opiera się przede wszystkim na podawaniu gotowych diet, które najczęściej podawane są w 500 ml pojemnikach. Takie diety, przynajmniej w teorii, sprawiają jak najmniej problemów. Jeżeli posiłki podawane są do żołądka to podaje się je w bolusach, natomiast w przypadku podawania pokarmu do jelita lub dwunastnicy to korzysta się z wlewu. W przypadku pacjentów szpitalnych oraz podawania pokarmu prosto do żołądka objętość diety zwiększa się stopniowo. W przypadku żywienia do dwunastnicy lub jelita zaczyna się od stopniowego zwiększania objętości, a następnie zwiększa się jej stężenie. Użycie pompy perialistycznej, która będzie sterowała równomiernym wlewem minimalizuje częstość pojawiania się objawów niepożądanych. Zwiększenie zarówno szybkości, jak i samego stężenia diety niezbędne jest jedynie wtedy, kiedy okres tego rodzaju podawania pokarmu trwa jedynie kilka dni. W przypadku żywienia dojelitowego zaleca się podawanie pokarmów co ok. 5 godzin. W przypadku podawania pokarmu prosto do żołądka porcje powinny wynosić ok. 250 ml. Jeżeli opiekująca się pacjentem osoba uzna, że odpowiednia porcja została osiągnięta można dietę podawać również strzykawką Jannete`a, której objętość wynosi 100-150ml. W wielu opracowaniach podkreśla się, że jest to jedna z najłatwiejszych opcji karmienia. Jedynym warunkiem jest przystosowanie chorego do dawek o objętości od 300 do 500 ml za porcję. W taki sposób dietę powinno się przede wszystkim podawać w ciągu dnia, i w większości przypadków grawitacyjne podanie diety będzie wystarczające. W przypadku zaburzeń wchłaniania, cukrzycy oraz pacjentów z jejunostomii niezbędne będzie użycie pompy.
Materiał przygotowany przez Vitaltabs