Witaminy i choroby jelitowe

Witamina F (niezbędne kwasy tłuszczowe)

Witaminą F nazywa się wielonienasycone kwasy tłuszczowe (kwas linolowy, linolenowy, arachidonowy), które nie mogą powstawać w organizmie człowieka. Dlatego są one również nazywane niezbędnymi kwasami tłuszczowymi. Wielonienasycone kwasy tłuszczowe są składnikami fosfolipidów błon komórkowych i w dużej mierze odpowiadają za ich płynność.

Z kwasu arachidonowego powstają w organizmie człowieka bardzo aktywne biologicznie związki, takie jak proslaglandyny, prostacyklina i tromboksany. Wielonienasycone kwasy tłuszczowe są przyjmowane głównie z pożywieniem, a ich źródłem są zielone części roślin, oleje roślinne oraz oleje otrzymywane z ryb.

Niedobór witaminy F powoduje wypryski skórne. Innych objawów niedoboru tej witaminy u ludzi nie opisano.

Witamina F znalazła zastosowanie:

W leczeniu chorób skórnych (wypryskowe zapalenie skóry, łojotok, egzemy, łuszczyca, owrzodzenie goleni, czyraczność);

nienasycone kwasy tłuszczowe zmniejszają stężenie cholesterolu w surowicy i z tego względu są stosowane również w miażdżycy.

Witaminy rozpuszczalne w wodzie

Witamina B1

Witamina (tiamina, aneuryna) zawiera w swojej budowie pierścień pirydynowy i tiazolowy. Występuje w drożdżach, ziemniakach, otrębach, mleku oraz w niektórych tkankach zwierzęcych (wątroba, nerki).

Pirofosforan tiaminy, czyli kokarboksylaza - aktywna postać witaminy B[ - odgrywa istotną rolę w metabolizmie węglowodanów jako koenzym w dekarboksylacji kwasu pirogronowego i aketoglutarowego. Zwiększenie stężenia kwasu pirogronowego we krwi to jeden z pierwszych objawów niedoboru witaminy B,. Zapotrzebowanie na witaminę Bj zwiększa się wówczas, gdy węglowodany stanowią główne źródło energii. Również u chorych odżywianych pozajelitowo, ze względu na stosowanie prawie wyłącznie glukozy, należy równocześnie podawać odpowiednio duże ilości witaminy B,.

Jej niedobór w swej najcięższej postaci wywołuje zespół objawów choroby beri-beri. Choroba ta, obecnie niezmiernie rzadko spotykana, występuje w następstwie długotrwałego stosowania diety złożonej wyłącznie z łuszczonego ryżu. Hipowitaminoza B, może również wystąpić w wyniku upośledzonego wchłaniania (choroby jelit), utrudnionej fosforylacji do pirofosforanu (choroby wątroby) lub zwiększonego zapotrzebowania (choroby zakaźne, zatrucia, ciąża). Objawy hipowitaminozy Bj dotyczą przede wszystkim układu nerwowego oraz narządu krążenia.

Ze strony układu nerwowego obserwuje się: objawy zapalenia nerwów obwodowych oraz objawy ośrodkowe, takie jak: nerwowość, drażliwość, zmęczenie, utrudnienie koncentracji, zaburzenia pamięci itp.

Zaburzenia czynności układu krążenia przejawiają się: dusznością, obrzękami, podwyższonym ciśnieniem żylnym, tachykardią i zaburzeniami rytmu serca.

Preparaty i dawkowanie

Thiamine

Vitaminum B, - tabl. 3 mg; 25 mg; amp. 10 mg/ml; 25 mg/ml; doustnie stosuje się 3-9 mg dziennie, w cięższych przypadkach do 800 mg dziennie w dawkach podzielonych doustnie lub w iniekcjach domięśniowych. Cocarboxylase

Cocarboxylase - fiol. 0,5 g (proszek do przygotowania roztworu do wstrzyknięć); doustnie stosuje się 25-100 mg 3 razy dziennie, domięśniowo 25-50 mg 1-2 razy dziennie, w cięższych przypadkach do 300 mg dziennie.

W hipowitaminozie B, miernego stopnia występuje utrata łaknienia, osłabienie mięśni szkieletowych, bóle i parestezje kończyn, skłonność do obrzęków, obniżenie ciśnienia krwi oraz obniżenie temperatury ciała. Hipowitaminoza B, u dzieci charakteryzuje się zmniejszonym przyrostem masy ciała, łatwym męczeniem się i zmniejszonym napięciem mięśni kończyn.

Witamina B, oraz kokarboksylaza znalazły zastosowanie w leczeniu:

- zapaleń nerwów obwodowych w encefalopatii Wernickego wywoływanej nadużywaniem alkoholu;

- niedowładów mięśni szkieletowych;

- niewydolności krążenia wywołanej zatruciami (alkoholem, tetraetylkiem ołowiu, barbituranami, toksynami bakteryjnymi itp.);

Witamina B2

Witamina B2 (ryboflawina, laktoflawina) jest związkiem flawinowym występującym w drożdżach, mleku, maśle oraz białku jaja. Fosforan ryboflawiny (FMN - mononukleotyd flawiny) oraz dinukleotyd flawinoadeninowy (FAD) stanowią biologicznie aktywne postaci witaminy B2, odgrywające

Preparat i dawkowanie

Riboflavin

Vitaminum B2 - draż. 0,003 g; stosuje się doustnie 3-6 mg 3-5 razy dziennie.

jako koenzymy istotną rolę w oddychaniu tkankowym. Niedobór witaminy B2 występuje bardzo rzadko u ludzi, głównie u osób w podeszłym wieku, po przewlekłych biegunkach, a także nadużywających alkoholu. Przyczyną hipowitaminozy może być też niedożywienie lub niewłaściwe odżywianie, zaburzenia trawienia lub upośledzenie czynności wątroby.

Niedobór witaminy B2 charakteryzuje się zapaleniem błony śluzowej jamy ustnej, zapaleniem języka, zapaleniem skóry, łzawieniem, obrzękiem i przekrwieniem rogówki (waskularyzacją rogówki), zmętnieniem rogówki zobacz tutaj, stanami zapalnymi błon śluzowych przewodu pokarmowego (biegunka, wrzodziejące zapalenie jelita cienkiego, upośledzenie wchłaniania) oraz niedokrwistością i zmianami zwyrodnieniowymi w OUN, powodującymi zahamowanie rozwoju umysłowego u dzieci. Ważne jest odpowiednie leczenie uzależnione od rodzaju choroby Leśniowskiego-Crohna o czym możesz przeczytać tutaj. 

Ryboflawina jest związkiem nietoksycznym, pozbawionym własnego działania farmakologicznego. Ryboflawina (a także FMN, ale nie FAD) łatwo wchłania się z przewodu pokarmowego oraz po podaniu pozajelitowym. Po wchłonięciu jest rozprowadzana po całym organizmie, z tym że największe jej stężenia występują w nerkach, wątrobie i sercu.

Ryboflawina jest stosowana wyłącznie w stanach niedoboru witaminy B2, a także w:

- zaćmie

- łojotoku.