Od ługu do mydła w płynie – historia higieny osobistej

Początki higieny osobistej

Pierwsze wzmianki o środkach myjących pojawiają się w Biblii Gdańskiej. Konkretnie w Księdze Jeremiasza pada takie oto zdanie: „Choćbyś się umywała i saletrą, i mydłem się jako najbardziej tarła”. Prawda jest jednak taka, że tłumaczenie nieco przeinaczyło tekst oryginalny, który raczej brzmieć powinien: „Choćbyś wzięła sobie dużo ługu’”. Ług w tym znaczeniu to alkaliczny środek czyszczący, który w niczym nie przypomina dzisiejszego mydła. Wiemy natomiast z pewnością, że mydła używali Grecy i Rzymianie, ponieważ  Pliniusz Starszy w dziele Historia naturalis użył słowa saipo oznaczającego mydło. Sztukę wyrabiania mydła starożytni przejęli prawdopodobnie od Celtów. W czasach średniowiecznych na terenie Włoch, Hiszpanii i Francji funkcjonowały wytwórnie mydła, ale używały go wyłącznie osoby bardzo zamożne i tylko od święta. Świadczy o tym choćby wzmianka o niecodziennym prezencie jaki niemiecki kochanek sprawił wybrance swojego serca. Otóż w 1672 roku wysłał on damie mydło z dokładną instrukcją użycia, co świadczy o unikalności tego produktu.

Pierwsze receptury

Do dzisiejszych czasów zachowała się księga sporządzona w XII wieku i zawierająca szczegółową recepturę sporządzania mydła. Do dziś pozyskuje się je tak samo. Mianowicie do żrącego roztworu alkalicznego dodaje się oleje i tłuszcze co fachowcy nazywają „zmydlaniem”. Pierwsze mydła powstawały na bazie tłuszczy zwierzęcych i popiołu drzewnego. Takie właśnie środki czystości używane były przez pierwszych białych osadników w Ameryce. Najczęściej stosowano łój czyli przetopiony tłuszcz wołowy lub owczy. Po to by mydło było zwarte dodawano soli pod koniec gotowania. Następnie krojono mydło w kostki, które były łatwe w transporcie i handlu. Już wtedy zaczęto dodawać lawendę, kminek a także golterię by uzyskać przyjemny zapach. Tymczasem w południowej Europie zaczęto wytwarzać mydło na bazie oliwy z oliwek, na północy próbowano zastosować do jego wyrobu tran pozyskiwany ze stworzeń morskich. W końcu na terenie Hiszpanii spopularyzowała się receptura wyrobu mydła z popiołów rośliny o nazwie solanka, które łączyło się z oliwą z oliwek. W wyniku tych zabiegów powstawało mydło kastylijskie, które miało biały kolor. Wszystkie te mydła wykorzystywano do prania odzieży.

Promocja zdrowia i czystości

Pod koniec XIX wieku na skutek odkryć dziedzinie nauk medycznych, które jednoznacznie potwierdzały, że czystość ciała zmniejsza ryzyko zachorowań na choroby skórne i zapobiega przenoszeniu zarazków chorobotwórczych, zaczęto promować higienę osobistą. Większość mydeł wyrabianych w tamtych czasach miało nieprzyjemny zapach i brązowe zabarwienie. Większość z nich drażniła skórę a w trakcie używania pojawiały się plamy tłuszczu, które następnie jełczały. Z tego powodu zaczęto dodawać do produkcji olejek cytronelowy, który wydzielał intensywny cytrynowy zapach pozwalający pozbyć się smrodu zjełczałego tłuszczu. Z czasem łój zwierzęcy został w całości zastąpiony surowcem roślinnym. Używano przede wszystkim masy z owoców olejowca (pochodzących z Afryki Zachodniej) i miąższu orzechów kokosowych. Mydło przestało jełczeć i miało przyjemny zapach. Od tego czasu stawało się coraz bardziej popularne jako środek myjący.

Współczesne mydła

Dziś mydło produkuje się przemysłowo w trzech etapach. Pierwszy z nich zwany zmydlaniem to proces chemiczny polegający na reakcji tłuszczy i olejów roślinnych z ługiem. W ten sposób pozyskuje się mieszankę mydła i glicerolu zawierającą około 30% wody. Drugim etapem jest suszenie w warunkach próżniowych i wysokiej temperaturze. Po tym zabiegu w mydle pozostaje tylko 12% wody. Ostatnim procesem produkcji jest dodanie do mydła perfum i barwinków. W przypadku mydła w płynie dodaje się do gotowego mydła ciecz, w której mydło jest rozpuszczane oraz olejki eteryczne, dzięki którym ma intensywny zapach. Najwspanialsze mydła w płynie można wybrać na stronie: http://www.colgate.pl/app/PalmoliveEU/Equity/PL/categories/liquid-hand-wash.cwsp.